Każdy, kto, choć raz odwiedził Podhale, z pewnością miał okazję zobaczyć, a może nawet spróbować tradycyjnego oscypka. Ten twardy, niezwykle wyrazisty w smaku ser jest swoistą wizytówką i dumą mieszkańców tego regionu Polski. Jest lokalnym przysmakiem, który budzi rozmaite emocje. Ma swoich zagorzałych miłośników, ale są i tacy, którym jego smak zupełnie nie odpowiada. Na pewno jednak nikt nie przekona się o tym, czy jest smaczny, jeśli go nie spróbuje.
Z jakiego mleka jest oscypek?
Często zastanawiamy się, z jakiego mleka powstają oscypki. Okazuje się, że do tego celu można wykorzystywać mleko pochodzące od różnych zwierząt hodowlanych. Niemniej głównym surowcem, z którego wytwarza się prawdziwe oscypki, jest mleko owcze. To właśnie dzięki zastosowaniu tego surowca podhalański przysmak ma tak charakterystyczny smak i aromat. Pozyskiwane od owiec mleko zdecydowanie różni się bowiem od krowiego. Jest ono bardziej tłuste i zawiera w swoim składzie większą ilość białka, co niewątpliwie wpływa na jego kolor i konsystencję. Cechuje się też większą zawartością witamin i mikroelementów.
Oscypek zrobiony z mleka owczego ma niezwykle bogaty, wyrazisty smak, ale też charakterystyczny aromat. Wynika to nie tylko z rodzaju zastosowanego do jego produkcji mleka, ale także ze sposobu przyrządzania. Jest on lekko słony i dość ostry. Ma też delikatną skórkę, która powstaje podczas procesu wędzenia. Po rozkrojeniu jest kremowy, ma elastyczną, niekruszącą się i przyjemną podczas jedzenia konsystencję.
Kiedy jest sezon na oscypki?
Choć oscypki są dostępne na Podhalu praktycznie przez cały rok, to tylko od maja do października można posmakować oryginalnego produktu, wytwarzanego na bazie mleka owczego. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w tym właśnie okresie owce dają największe ilości mleka, niezbędnego do produkcji prawdziwych oscypków. Jesienią, wraz z zakończeniem wypasu na halach laktacja u tych zwierząt zanika i tym samym nie ma głównego składnika, z którego produkuje się te smakowite sery.
Sezon na oscypki trwa dość krótko i jest uzależniony od dostępności mleka owczego. Sery, które dostępne są w okresie zimowo- wiosennym nie mają zatem za wiele wspólnego z oryginalnymi. Są to najczęściej produkty przyrządzane z mleka krowiego. Nie dajmy się więc oszukać nieuczciwym sprzedawcom, którzy poza sezonem próbują nam sprzedać fałszywe oscypki jako prawdziwe. Poprośmy go o zaświadczenie, które potwierdzi, że rzeczywiście ma on w swojej ofercie oscypki z certyfikatem.
Ile kalorii ma oscypek?
Oscypek, jak większość serów, jest dość kalorycznym produktem. 100 gramów tego serka to aż 372 kcal. Jak nietrudno się domyślić, nie należy on do produktów dietetycznych. Nie powinny po niego sięgać osoby walczące z dodatkowymi kilogramami i te na niskokalorycznej diecie.
Jak zrobić oscypki — przepis
Produkcją oscypków powszechnie zajmują się bacowie. Baca nie tylko bowiem wypasa owce, ale też wyrabia oscypki. Wykorzystuje do tego celu pozyskiwane od tych zwierząt mleko. Bezpośrednio po wydojeniu, jest ono w pierwszej kolejności przelewane przez płótno, tak, aby się pozbyć ewentualnych zanieczyszczeń. Przefiltrowane mleko wlewa się do kadzi, podgrzewa i zakwasza za pomocą podpuszczki. Ukwaszone mleko w postaci masy serowej jest wyciskane w celu oddzielenia twarogu od serwatki. Z dobrze wyciśniętej masy formuje się kulę. Tak przygotowany ser kilkukrotnie parzy się w gorącej wodzie, a następnie wkłada do formy, która nadaje mu ostateczny kształt i typowe dla oscypka zdobienia.
Aby oscypek nabrał charakterystycznego smaku, przez dobę jest moczony w solance. W ten sposób usuwa się też z niego nadmiar wody. Ostatnim etapem jest wędzenie. Wyjęte ze słonej kąpieli sery układa się na specjalnie do tego przygotowanych półkach pod dachem bacówki i wędzi w zimnym dymie z ogniska. Proces wędzenia trwa kilka dni, a w jego efekcie powstaje aromatyczny, twardy ser o wyjątkowym smaku i aromacie. Jego skórka ma kolor słomkowy, a środek kremowy. Jak widać, przepis na oscypki nie jest zbyt skomplikowany, ale jego produkcja jest długim i pracochłonnym procesem.
Jak przyrządzić oscypki?
Oscypek to ser, który wyśmienicie smakuje zarówno sam, jak i podawany z rozmaitymi dodatkami. Z powodzeniem można go przyrządzać na różne sposoby. Zachwyca swoim smakiem na zimno, a wersji na ciepło jest równie smakowity. Ten wyjątkowy ser można grilować, smażyć, a nawet zapiekać w piekarniku. Oscypek na ciepło to przepyszna przekąska, którą koniecznie należy spróbować przy okazji wizyty na Podhalu.
Chyba najbardziej popularnym daniem jest oscypek z żurawiną. Ser należy pokroić w plastry o grubości około 2 cm, a następnie ułożyć na rozgrzanym grillu. Grillujemy je 2 minuty, do chwili, kiedy skórka będzie chrupiąca, a środek lekko roztopiony. Tak przygotowany ser podajemy z konfiturą z żurawiny.
Oscypek z grilla smakuje wybornie, ale aby go podgrzać można także użyć patelni. Trzeba jednak pamiętać, że przed smażeniem należy na niej rozprowadzić niewielką ilość oleju. Usmażony z dwóch stron ser podajemy z ulubionymi dodatkami.
Coraz popularniejszym daniem jest oscypek z piekarnika. Plastry sera owijamy boczkiem, a następnie zawijamy w folię aluminiową. Tak przygotowany ser wkładamy do rozgrzanego piekarnika na około 8 minut. Upieczony oscypek z boczkiem to znakomita przekąska na różne okazje.
Jak przechowywać oscypki?
Prawdziwe oscypki można przechowywać bardzo długo. Oczywiście trzeba im zapewnić odpowiednie warunki. Najlepiej zatem przechowywać oscypki w lodówce. W ten sposób nawet przez kilka miesięcy zachowają swoje walory smakowe. Oscypek wędzony przez długi czas zachowa świeżość, kiedy zostanie zapakowany hermetycznie.
Czy oscypki można mrozić?
W celu przedłużenia świeżości produktów spożywczych często decydujemy się je zamrozić. Niestety nie poleca się mrożenia oscypków. Zamrożone tracą bowiem swój smak i aromat.
Gdzie kupić oscypki?
W Zakopanem jest mnóstwo punktów handlowych, w których można kupić przeróżne rodzaje oscypków zarówno małe, jak i duże, korbacze, sznurki, warkocze czy też nitki. Coraz prężniej działają też sklepy internetowe oferujące prawdziwe oscypki z dostawą do domu. Najpewniejszym jednak źródłem certyfikowanych oscypków są licencjonowane bacówki.
Ile kosztuje oscypek w Zakopanem?
Ceny oscypków w Zakopanem są uzależnione od wielu czynników, między innymi od gramatury, ale także rodzaju i proporcji mleka użytego do ich produkcji. Przeciętnie za około 60-80 gramów tego sera trzeba zapłacić około 50 zł. Należy jednak wziąć pod uwagę, że dostępne na straganach oscypki często mają jednak niewiele wspólnego z prawdziwymi oscypkami, jakie można kupić w bacówce.
Ile kosztuje oscypek u bacy?
Choć oscypki można bez najmniejszego problemu kupić na Krupówkach i w innych popularnych miejscach Zakopanego, to jednak warto się wybrać po ten regionalny przysmak do bacówki. Prawdziwy oscypek z certyfikatem można u bacy kupić za około 50-70 zł. Jego niepowtarzalny smak szybko jednak rekompensuje tę cenę. Na pewno jest on jej wart.
Czy oscypek jest zdrowy?
Choć oscypek jest produktem wysokokalorycznym, warto od czasu do czasu urozmaicić swoją dietę o ten produkt. Jest on bowiem doskonałym źródłem łatwo przyswajalnego białka. Zawiera też mnóstwo witamin i innych, cennych substancji odżywczych. Oscypek jest także niezwykle bogaty w wapń. Porcja 100 g tego smakowitego sera pokrywa w 90% zapotrzebowania naszego organizmu na ten składnik. W serze tym znajdziemy też inne, ważne dla zdrowia mikroelementy, takie, chociażby jak fosfor, czy cynk.
Czy można jeść oscypki w ciąży?
Dieta ciężarnej kobiety powinna być zróżnicowana, bogata w białko i inne substancje odżywcze. Wydawać by się zatem mogło, że oscypek jest produktem, który przyszła mama może z powodzeniem wprowadzić do swojego jadłospisu. Zatem, czy ciężarna może bezpiecznie sięgać po ten smaczny ser? Okazuje się, że przyrządzony na bazie niepasteryzowanego mleka oscypek w ciąży nie powinien być spożywany. Może on bowiem zawierać bakterie wywołujące listeriozę. W tym wyjątkowym dla ciężarnej okresie lepiej więc zrezygnować z takiej przekąski.
